گرگیعان؛ مراسمی برای کریم اهل بیت

نخبگان : مردم خوزستان همیشه برای اهل بیت (ع) اهمیت ویژه ای قائل بوده اند. ریشه محبت اهل بیت(ع) را می توان در تمامی آئین و مراسم های مردم خوزستان به خوبی مشاهده کرد. شب پانزدهم ماه رمضان که در آن امام حسن مجتبی(ع) کریم اهل بیت،  چشم به جهان می گشاید، بستری برای نمایش محبت بی نظیر مردم خوزستان به اهل بیت است و آنها در شب شادی تولد اولین فرزند پسر امام علی(ع) جشنی برگزار می کنند که البته کودکان در آن نقش اول را ایفا می کنند و شادی بی نظیر آنها بیش از هر چیزی در آن نمایان است.

مسئول ثبت پرونده گرگیعان در لیست آثار ملی اظهار داشت: جشن کودکانه گرگیعان از میراث معنوی مردم اهواز به شمار می رود که از دیرباز در کوچه و خیابان های مناطق و محلات به صورت محلی در شب میلاد امام حسن (ع) توسط کودکان و نوجوانان برپا می شد.

قاسم منصور آل کثیر با اشاره به اینکه این سنت در سال های اخیر در یکی از مناطق اهواز و سایر شهرهای استان به صورت نمادین برگزار می شود، توضیح داد: امسال جشن گرگیعان چهارشنبه شب هفته جاری، راس ساعت ۲۲ و ۳۰ دقیقه در یکی از مناطق اهواز برپا می شود.

وی افزود: هنوز بسیاری از بزرگ‌ترها به یاد دارند که در گذشته در این شب، کودکان سنگ زنان به در خانه همسایه‌ها می رفتند و خانواده‌ها در انتظار کودکان، از آنها با شیرینی، تنقلات، شکلات و برخی که شرایط مالی خوبی دارند با پول نقد پذیرایی می کردند.

آل کثیر با بیان اینکه در این شب، کودک و نوجوان با شعارهایی در وصف و گرامیداشت این شب و میلاد امام حسن (ع) در شب ۱۵ رمضان بعد از افطار به خیابان ها می روند، افزود: بزرگترها نیز درِ خانه ها با شیرینی و باسورک (بادام) به انتظار کوچک ترها می‌نشینند. همه ساله کودکان در محلات عامری، زویه، پاستوریزه، کوت عبدالله، کیان، کوی آل صافی، کوی علوی، آسیه آباد و دیگر محله‌ها این جشن را برپا می کنند. امسال نیز مردم پس از برگزاری گرگیعان در محلات، طبق هرسال در محلی رسمی جمع می شوند و این روز را گرامی می دارند.

وجه تسمیه گرگعیان

وی اظهار کرد: تعابیر و روایت‌های مختلفی درباره ریشه این کلمه مطرح شده است. درباره معنی کلمه «گرگیعان یا قرقیعان»، برخی معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای در زدن گرفته شده است به این نحو که کودکان در خانه‌ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می‌کوبند. نظر دیگری در باب معنی «گرگیعان» آمده که می‌گوید این واژه از کلمه «قره العین» به معنای نور چشم، گرفته شده است.

آل کثیر گفت: با توجه به اینکه مراسم گرگیعان مصادف با تولد امام حسن مجتبی(ع) و خوشحالی رسول خدا (ص) برای تولد اولین نوه‌اش بوده است، می‌گویند مردم برای عرض تبریک به امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) «قره عین قره عین» گویان به در منزلشان می‌رفتند و کم کم به صورت مناسبتی هر ساله میان مسلمانان رواج یافت.

وی یادآور شد: بعد از افطار، کوچکترها شروع می کنند به خواندن. طنین شعرهای کودکان کوچه ها را درمی نوردد. «گرگیعان و گرگیعان، الله یعطیکم رضعان» به معنی «گرگیعان و گرگیعان، خداوند به شما شیرخوار عطا کند» و «ماجینا یا ماجینا، حل الچیس و انطینا» به معنی «ما آمدیم، ما آمدیم، کیسه ها را باز کنید و به ما شیرینی دهید»؛ بخشی از شعرهای زیبای کودکان در این شب است.

آل کثیر افزود: این مراسم همزمان در ده ها محله اهواز و بیش از ۲۰ شهر در استان برپا می شود. همین مراسم در شهرهایی از استان بوشهر، هرمزگان، کیش و قشم نیز برپا می شود.

به گزارش نخبگان مراسم گرگیعان به مناسبت جشن میلاد امام حسن مجتبی (ع) به عنوان میراث معنوی مردم اهواز در سال ۱۳۹۵ در لیست آثار ملی ثبت شد.

 این آئین همه ساله در محلات به صورت خودجوش توسط کودکان برگزار می‌شود اما در ۱۴ رمضان ۱۳۹۲ برای نخستین بار در موزه هنرهای معاصر اهواز و تحت نظر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان هم‌زمان با نمایشگاه قرآن برگزار شد. کودکان و نوجوانان دختر و پسر با پوشش سنتی در حالی که کیسه‌های سنتی بر گردن داشتند با برهم زدن ریگ‌هایی در دست، وارد سالن موزه هنرهای معاصر شدند و با اشعار عربی به مناسبت میلاد امام دوم شیعیان این آئین را به صورت نمادین برگزار کردند. فعالان فرهنگی برای این مراسم غرفه‌ای به منظور پذیرایی از کودکان در نظر گرفته بودند که به کودکان شیرینی و هدایای مختلف اهدا کردند.

اهواز، شوش، ماهشهر، امیدیه، شیبان، خرمشهر، شوشتر، سربندر، رامهرمز، هویزه، کوت عبدالله، شادگان، حمیدیه و تعداد زیادی از روستاهای استان چهارشنبه و پنج شنبه شب بعد از افطار جشن گرگیعان را با حضور تعداد زیادی از کودکان و علاقمندان برگزار می کنند../ مهر