جشن امضای «گزارش به نازادگان» و نگاهی به آن

به گزارش نخبگان و به نقل از ایسنا، مراسم جشن امضای منظومه بلند «گزارش به نازادگان» همراه با طراحی‌های شاعر روز شنبه ۲۲ مهرماه از ساعت ۱۷:۳۰  تا ۱۹:۳۰ در فروشگاه مرکزی شهر کتاب (واقع در خیابان شریعتی، بالاتر از خیابان مطهری، نبش کوچه کلاته) برگزار می‌شود.

نشر هونار با همکاری شهر کتاب مرکزی این مراسم را برگزار می‌کند.

همچنین محمد پروین در یادداشتی درباره کتاب «گزارش به نازادگان» نوشته است:

نامیرا در قبایی برای نازادگان

به بهانه‌ انتشار مستقل منظومه «گزارش به نازادگان» بعد از ۳۰ سال

سیدعلی صالحی زمانی «گزارش به نازدگان» را نوشت که ایران تازه از اتفاق جنگ در حال گذار بود. اتفاقی که بعد از انقلاب، مردم و جامعه را به‌ ناخودآگاه تحت تاثیر قرار داده بود. این خود تجربه زیستی را برای شاعری فراهم کرده بود که به پیرامونش و مردم کشورش بی‌تفاوت نبود. حاصل این زیست به‌وجود آمدن شعرهایی شده است که بعد از ۳۰ سال هنوز هم تازگی دارد. «گزارش به نازادگان» در نگاه اول شاید از نظر فرم و ساختار مورد توجه قرار بگیرد ولی فراتر از ساختار، روایت و مضمون این شعرها است که با قرار گرفتن در کنار هم راه خروج از این لابیرنت‌ها را به ما نشان می‌دهد. قاعده‌ای که در پُلی‌فونی صالحی آن را می‌شکند و نه تنها باعث مرگ مولف نمی‌شود، بلکه شانه به شانه‌ مخاطب قدم برمی‌دارد. و این یکی از رازهای ماندگاری این منظومه است. ۱۹ شعری که با «چرا به یاد نمی‌آورم» شروع می‌شود و در هر بند تکه‌های پازل را برای ما می‌چیند که در شعر بیستم پاسخ مخاطب را می‌دهد و قطعه را برای ما کامل می‌کند. پاره‌هایی که با بسامد دریا، باد، خواب ما را وارد دنیایی می‌کند که فقط استعاره نیست.

صالحی باقدرت شخصیت‌پردازی کرده است و گاهی ضمیر تو مخاطب معشوق می‌شود و در فضایی فراتر به جامه جامعه می‌نشیند. تبدیل به اثری زنده شده است که نه تنها بار تاریخی گذشته را بر دوش می‌کشد و آن را برای ما معرفی می‌کند بلکه نمایانگر امروز هم هست. اگر کمی عقب‌تر بایستیم و به این منظومه نگاه کنیم دغدغه‌های شاعر با مردم و جامعه‌اش گره خورده است. آنجا که می‌گوید “اکنون تو را و جهان را … به یاد آورده‌ام.” فقط به یاد آوردن صرف نیست و قرائت جهان و تو فراتر از معنی واژه صرف می‌دهد. پیوند افقی و عمودی سطرها را فقط روایت حفظ نکرده است. ما علاوه بر روایت پنهان و ارجاع تصاویر و اتفاقات، گفتمان با مخاطب را هم مشاهده می‌کنیم. سوالی که دائم صالحی آن را از زوایای مختلف می‌پرسد. گاهی انگشت را سمت خودش می‌گیرد، گاهی سمت مخاطب و گاهی سمت جامعه و این خواه در بستر تراژدی اتفاق می‌افتد، گاه اشاره‌ای رمانتیک دارد و در مقامی به حماسه می‌رسد و همین اثر را چندبُعدی کرده است. تلخ‌ترین اتفاقات و حرف‌ها را در قامت عشق به زبان آورده است. همراه امیدی که در آن تاریکی چشم به فانوس دارد. چشم‌هایش ستاره‌ها را می‌بیند. مخاطب را دعوت به آرامش و آهسته قدم برداشتن می‌کند تا واقعیت را لمس کند. به جانش بکشد و تازه با خودش بیاندیشد که حالا به یاد آوردم؟ چه چیز را؟ یا من چه چیز را به یاد نمی‌آورم؟ حرف من چیست؟ درد تو، من و دیگری در کجا به اشتراک می‌رسد؟ و آن برهوتی که در شعر آورده است. در کنار اندیشیدن برای ما چیستی هم ایجاد می‌کند که با پرسش متفاوت است.

شاعر با کلیدواژه‌های سایه و مرگ به موضوع دیگری اشاره می‌کند و نشانی آن را برای کسی که نیست ولی در متن حضور دارد می‌گذارد. این نقش دوار از همان شعر اول شروع می‌شود و در شعر بعدی ادغام تا انتها که هر تصویر تکمیل‌کننده تصویر بعد از خود و قبل از خودش است چه در نقش روایت، چه در نقش ایماژ و ارجاعات فرامتنی. همین قابلیتی ایجاد می‌کند که ما از انتها هم می‌توانیم با این منظومه روبه‌رو شویم. اگر ما نگاه وارونه به ترجیع‌بند “چرا به یاد نمی‌آورم” بیندازیم به خوانشی دیگری نیز دست پیدا می‌کنیم، که اگر منظور شاعر به یاد آوردم باشد چی؟ اگر در ۱۹ شعر نوشته شده و در هر بند ما به یاد بیاوریم اتفاق‌ها را به چه چیز می‌رسیم؟ و این همان چیستی است که شاعر برای ما با تکیه به تفکر ایجاد کرده است. گفتمانی که از شاعر شروع می‌شود، از دریچه مخاطب می‌گذرد و در جامعه نمود آن را می‌بینیم. اتفاقات تا سال ۶۷ و درونی شدن آن که خروجی‌اش منظومه‌ای شده است که تا به امروز هم رنگ و بوی همان سال‌ها را دارد. شاید تازه‌تر حتی.

«گزارش به نازادگان» در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و با قیمت ۲۰هزار تومان به تازگی توسط انتشارات هونار منتشر شده است.