نطق‌هایی که شنیده شد

نخبگان / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

نماینده‌های مجلس در نطق‌های میان‌دستور حداقل در مقام سخن، عمدتا دنبال بیان دغدغه‌های خود هستند. از طرف دیگر، مطالبات پایگاه رأی هر نماینده و مسائل روز جامعه نیز می‌تواند عاملی تأثیرگذار در نطق‌های او باشد. قانون اساسی هم یکی از کارویژه‌های نمایندگان مردم را اظهارنظر در مسائل داخلی و خارجی در نظر گرفته است. طبق اصل ۸۴، «هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهار‌نظر نماید»؛ بنابراین داستان مجلس دهم بدون نگاهی به نطق‌های شنیده‌شده آن، ناقص به نظر می‌رسد.

محمدرضا عارف: رئیس فراکسیون امید که همواره انتقادهایی از سکوت او در مقاطع مختلف وجود داشت، سه بار در صحن مجلس نطق کرد. او در دومین نطق خود در تیر ۹۷، با اشاره به جمله‌ای از دکتر علی شریعتی گفت: «سرمایه هرکسی حرف‌هایی است که برای نگفتن دارد». او در هر سه نطق خود به مسئله حصر هم اشاره کرد. شهریور ۹۸، یعنی چند ماه قبل از اعتراض‌های آبان و رد‌صلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان در انتخابات مجلس یازدهم، عارف در نطقش به «ایجاد همبستگی و وحدت ملی و فراهم‌کردن زمینه حضور و مشارکت همه اقشار و جریانات سیاسی درون نظام» اشاره کرد و گفت: «به‌طور مشخص در شرایط امروز، همبستگی و اقتدار ملی می‌تواند در سایه رفع حصر، رفع محدودیت‌ها، حل‌وفصل وضعیت پرونده‌هایی نظیر پرونده فعالان محیط زیست و اعتماد به فعالان اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد ارتقا یابد و منشور برادری و تفاهم و گفت‌وگوی ملی شکل بگیرد». این آخرین نطق محمدرضا عارف در مقام نمایندگی مجلس بود.

پروانه سلحشوری: آخرین نطق پروانه سلحشوری جنجالی‌ترین نطقش بود. او در حالی پشت تریبون صحن سبز‌رنگ قرار گرفت که گفته بود به دلیل «ساختارهای محدودکننده» و «نظارت استصوابی» و «اتفاقات پاییز ۹۸» نمی‌تواند خودش را قانع کند که کاندیدای مجلس یازدهم شود. سلحشوری در نطق اضطراری‌اش گفت: «هم‌وطنان عزیزم، اعتراض‌های سال‌های ۷۸ و ۸۸ و همچنین دی‌ماه ۹۶ و آبان ۹۸، اعتراض‌هایی بوده که همواره مطالباتی در آن وجود داشته است؛ اما امروز معترضان اغلب جوانانی هستند که دنبال اشتغال و زندگی مطلوب انسانی و اجتماعی‌اند». سلحشوری گفت: «متأسفانه به‌جز اقلیتی برخوردار از تبعیض و امتیاز، باقی مردم را رها کرده‌ایم». تندروهای مجلس تاب تحمل پنج دقیقه نطق او را هم نداشتند و با فریاد و تجمع خواستار خاموش‌شدن صدای او بودند. بااین‌حال، سلحشوری تا پایان، نطق خود را ادامه داد و به روش حکمرانی در کشور انتقاد کرد.

قاسم میرزایی‌نیکو: قاسم میرزایی‌نیکو دیگر نماینده‌ای بود که نطق‌های اصلاح‌طلبانه کم نداشت. نماینده فیروزکوه، بهمن ۹۷ در صحن مجلس گفت: «ما بدهکاریم به عدالت، به نسل پرسشگر، به تکه‌ای از تاریخ و انقلاب. ما به خودمان بدهکاریم». او خطاب به دیگر امیدی‌های مجلس هم گفت: «رفقای فراکسیون امید، ناامید نکنیم تفکر روشنفکر و پویایی را که به نام ملت و آزادی برگه‌های رأی را به نام ما انگشت زدند. ما به بیم موج سیدمحمد خاتمی و به تاریخ اصلاح‌طلبی بدهکاریم».

محمود صادقی: آذر ۹۶، دو سال از مجلس دهم گذشته بود که محمود صادقی در نطقش از نمایندگان پرسید: «آیا مجلس عصاره فضائل ملت است؟ گویا ما عصاره فضائل شورای نگهبان هستیم». صادقی گفت: «ابرچالش بزرگ امروز کشور که بر چالش‌های دیگر سایه انداخته و کانون چالش‌های دیگر است، چالش در نظام کلان تدبیر و مدیریت کشور است». صادقی در نطق دیگرش بعد از اعتراض‌های آبان نیز توجهات را معطوف به صحن کرد: «امیدوارم این حوادث درس عبرتی باشد برای اصلاح سیاست‌ها و روش‌های حکمرانی. راه درست اصلاح این است که اجازه دهید نقش و کارویژه هر نهادی به‌درستی در آن نهاد ایفا شود. بگذاریم مجلس کار خود را کند؛ قانون‌گذاری و بر اجرای قانون نظارت کند و دولت در چارچوب قوانین و مصوبات مجلس اجرا کند و دستگاه‌های قضائی در چارچوب قانون به حل‌وفصل منازعات و اختلافات بپردازد».

غلامرضا حیدری: بهمن ۹۸، بعد از رد صلاحیت خود، اعلام کرد در جلسه‌ای با یکی از اعضای شورای نگهبان بیش از یک ساعت درباره این نطق از او سؤال شده است. غلامرضا حیدری، نماینده تهران در نطق شهریور ۹۷ گفته بود: «مگر ما قیم جهان هستیم که می‌خواهیم بینی همه را به خاک بمالیم؟». او گفته بود: باید واقع‌بین باشیم. خود را حق‌ مطلق ندانسته و آنچه را با فکر ما متفاوت است، باطل ندانیم». حیدری گفت: یکی از ارکان نظام، جمهوریت آن است و این موضوع به‌گونه‌ای است که ارکان دیگر به آرای عمومی اتکا دارد. جا دارد در حل بسیاری از مشکلات داخلی و خارجی، از آرای عمومی بهره ببریم. سیاسی را حل کنیم».