کرخه به روایت ساده ؛نوشتاری از داریوش بهارلویی

تاریخ انتشار: دوشنبه 14 تیر 1400 | 11:08 ق.ظ
کرخه به روایت ساده ؛نوشتاری از داریوش بهارلویی زمان مطالعه: ۴ دقیقه با شدت یافتن گرمای هوای , کاهش میزان آب, پخش تصاویری از ماهی های بی جان تالاب هورالعظیم , تقلای حیوانات و احشام محلی برای رسیدن به خنکای آب در استانی که دمای هوا در سایه به بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد می رسد، ابعاد جدیدی از خشکسالی در رودخانه کرخه را به نمایش گذاشته […]
زمان مطالعه: ۴ دقیقه

با شدت یافتن گرمای هوای , کاهش میزان آب, پخش تصاویری از ماهی های بی جان تالاب هورالعظیم , تقلای حیوانات و احشام محلی برای رسیدن به خنکای آب در استانی که دمای هوا در سایه به بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد می رسد، ابعاد جدیدی از خشکسالی در رودخانه کرخه را به نمایش گذاشته است . رودخانه ای که در آن کشت برنج و حقابه تالاب، در تقابلی همیشگی قرار دارند .همه در شتاب برای یافتن مقصر، برخی دل نگران شرایط و بعضی صحنه را برای تلافی مناسب یافته اند . رویکردی آشنا و همیشگی در خشکسالی ها یا بحران های چند سال اخیر.
اگرچه شفافیت و پاسخگویی از رویکردهایی است که موجب می شود همگی به قضاوتی درست بنشیند . لیکن شایسته آن است هر کارشناس و یا نقد کننده شرایط، پیش از آنکه لب به سخن بگشاید و یا دست به قلم ببرد ، خود براساس اطلاعات موجود، کسب آگاهی لازم را انجام دهد . از این منظر نگاه به شرایط منابع آبی سد و رودخانه کرخه کمک قابل توجه ای به درک درست شرایط می نماید . بر مبنای آمار بلند مدت ۵۰ ساله، انتظار می رود میزان ورودی آب رودخانه کرخه از مهر تا انتهای خرداد ۴۷۴۹ میلیون مترمکعب باشد که ۴۶ درصد این میزان که معادل ۲۲۰۵ میلیون متر مکعب است، طی فصل بهار بوقوع می پیوندد . لیکن این ارقام امسال به ترتیب ۲۴۵۵ میلیون و ۵۴۰ میلیون مترمکعب شده است . اگر دو رقم ۴۷۴۹ و ۲۴۵۵ را از یکدیگر کسر نماییم به رقم ۲۲۹۴ میلیون مترمکعب کسری آب می رسیم که به جهت مقایسه بیش از حجم مفید سدی مانند دز می باشد . در همین حال طی ۹ ماه گذشته حدود ۲۷۰۰ میلیون متر مکعب آب از سد کرخه رها شده است که از میزان آب وارد شده ۲۵۰ میلیون مترمکعب بیشتر است . به همین سادگی از این اعداد می شود نتیجه گرفت که برای تامین آب تالاب و سایر کشت ها که هم اکنون محل مناقشه و اعتراض طرفداران محیط زیست و کشاورزان است ، حدود ۲۳۰۰ میلیون مترمکعب کمبود منابع آبی داریم . این کمبود منابع چگونه قابل جبران است ؟ یکی از راه ها علمی، اعمال جیره بندی و کاهش خروجی های آب می باشد . در اصل تخصیص منابع محدود بر مبنای اولویت ها و خروج کشتهای پر مصرف از مدار تولید . اینکه منتقدان این بخش کسری منابع آبی را بیان نکرده و یا به هنگام نقد توجه ای نمی کنند ، مسئله ای است که جای تعمق دارد . مطالبه گری و نقد یک امر با ایجاد التهاب و نگرانی در مردم متفاوت است .اینکه حق جامعه دانستن و چرایی یک موضوع است ،کسی در آن شک ندارد. لیکن بیان آن باید همراه با درک صحیح از شرایط و به منظور شفافیت و ایجاد آرامش در بطن جامعه و مردم باشد نه به منظور استرس ،نگرانی و تشدید بحران . هر سوالی که مطرح می شود باید با چنین نگاهی باشد. متاسفانه در حال حاضر فضای گفتمان ، تقابلی ، مچ گیرانه و تسویه حسابی است . طرف های درگیر بیش از آنکه بدنبال درک مشترکی از شرایط باشند، سعی در تقابل دارند که موجب می شود فضای گفتمان سازنده برای رسیدن به راهکارهای مناسب شکل نگیرد . اما واقعیت آن است که راه حلی جز گفتگو نیست . طرح سوالات اشتباه ، احساسی و سپر قراردادن مشکلات و ضعف مردم برای رویارویی و اثبات وجود کاستی ها ، مسیری درستی نخواهد بود . نکته قابل اشاره دیگر، تلقین و سعی در ایجاد فضای دو قطبی بین کارشناسان و مدیریت یک سازمان با مردم و کشاورزان است، که شبانه روز در تلاش برای حل مشکلات ناشی از خشکسالی هستند . افزایش خشونت ها و تشدید برخوردهای فیزیکی در حین انجام وظیفه ماحصل این شرایط است . همین امر در تشدید وخامت شرایط اثرگذار بوده است . باید به خاطر داشت که آب و برق خوزستان یک سازمان مردمی است که اگر چه جزئی از دولت بوده اما همیشه منافع استانی خود را حفظ کرده و سعی داشته است در نقش پشتیبان، بیشترین بهره را به مردم این دیار برساند . روایت این روزهای کرخه ناشی از عوامل مختلفی است که چه بپذیریم و چه نخواهیم ،کاهش شدید میزان آب ، سایر عوامل را تحت شعاع خود قرار داده است . آمار نشان میدهد سیاست های رهاسازی آب با توجه به میزان موجودی در مخزن سد کرخه، نه تنها انقباضی نبوده که در آن انعطاف پذیری لازم لحاظ شده است . اینکه به صورت کلان تمامی ذینفعان نتوانسته اند به یک رویکرد و نقطه تعادل بین خواسته ها از کشاورزی ، محیط زیست ، توسعه و خودکفایی و اشتغال برسند، بحثی است که مجال زیادی را نیاز دارد . در این بین هجمه به یک سازمان کاملا تخصصی و فنی که از تعامل و گفتگو روی گردان نبوده ، منصفانه به نظر نمی رسد . خشکسالی پدیده ای دشوار است که با پیامدهای منفی همراه می باشد . باید نحوه نگرش ، استفاده و خواسته های خویش را در این شرایط تغییر داده و تلاش در انطباق خود با این محدودیت کنیم . پافشاری برای تامین همه نیازها ، حال چه کشاورزی و چه محیط زیستی میسر نیست. اما امکان رسیدن به شرایطی که در آن ضررهای خشکسالی حداقل شود، وجود دارد . سازمان های مختلفی در این بین نقش دارند که نباید وظایف خود را فراموش کرده و در پشت هجمه به سازمان آب و برق پناه گیرند و پنهان شوند . مطالبه حق مردم است . پاسخگویی امری است پذیرفته شده که همه باید نسبت به آن تعهد داشته باشند. اما ایجاد بستر خشم ، کینه و تقابل و درگیری ، کاری که برخی دانسته و یا ندانسته به آن در حال دامن زدن هستند، سبب میشود هیچکس سودی نبرده و دود این آتش به چشم همه برود. ما نیاز به نگرشی جدید داریم و با پرهیز از تنش ها و دعواهای بی حاصله ، باید به سمت گفتمانی جدید برای تشریح وظایف ، خواسته ها و رسیدن به درک و راه حل مشترک حرکت نماییم . سازمان آب و برق خوزستان آماده ایجاد این بستر برای حل مشکلات است . یادمان باشد ایجاد تنش در زمان تنش هم افزایی تخریبی دارد و اگر واقعا خواهان سعادت مردمان این دیار هستیم باید از این رویکرد به جد فاصله بگیریم .

آخرين اخبار
پر بحث ترين
اینستاگرام نخبگان
محل كد آمار