پاسخگویی نیازمند تعریفی جدید نوشته داریوش بهارلویی

پاسخگویی نیازمند تعریفی جدید نوشته داریوش بهارلویی
یک واژه پرتکرار در یاداشت ها و نقدها در سایت های خبری مرتبط با منابع آب در خوزستان کلمه پاسخگویی است که مدام بر آن تاکید گشته و نویسندگان آن را مطالبه می نمایند .لیکن به نظر می رسد معنای این کلمه چندان روشن نیست .ارائه یک تعریف مشترک در خصوص پاسخگویی دشوار می باشد . در مفهومی عام به فرایندی گفته می شود که شهروندان،حاکمان را برای رفتار و عملکردشان مسئول می کنند. پاسخگویی سه هدف را دنبال می نماید . اول آنکه ابزاری است جهت نظارت بر قدرت و پیشگیری از سوء استفاده از اختیارات عمومی، دوم تضمینی است برکاربرد صحیح منابع ملی، تبعیت از قانون و صیانت از ارزش های خدمات عمومی و سوم وسیله و راهبردی موثری برای ارتقا و بهبود زمامداری و مدیریت خدمات عمومی است .به نظر می رسد آنچه که هم اکنون بخش مطبوعاتی در حال ایفای آن است بازتاب افکار عمومی جامعه در خصوص خشکسالی و مطالبه گر دریافت پاسخ به این افکار هستند . تعریف افکار عمومی در فرهنگ علوم اجتماعی عبارت است از مجموع عقاید، نقطه نظرها و گرایش های بخش بزرگی از جامعه، پیرامون یک موضوع در یک زمان معین . حال با این مقدمه طولانی به رفتار سازمان آب و برق خوزستان در پاسخ به انتظار ناقدان شرایط بر می گردیم که مدام از عدم پاسخگویی گله مند هستند .بررسی شیوه برخورد این سازمان نشان می دهد که تیم مدیریتی و روابط عمومی آن اقداماتش بر دعوت از نخبگان ، نمایندگان مجلس ، نمایندگان تشکل های کشاورزی و محیط زیستی ، منتقدان و خبرنگاران برای بازدید مستقیم از مکان های مهم ، سدها و مشاهدات عینی، برگزاری جلسات مطبوعاتی و پاسخگویی رودررو با جامعه خبری و در اختیار قراردادن اطلاعات جهت محاسبات مورد نیاز توسط کارشناسان و یا دانشگاهیان استوار بوده است . همچنین با اطلاع رسانی مداوم از طریق شبکه های مجازی سعی نموده در این مدیا جدید و پرقدرت نیز حضوری پر رنگ داشته باشد .این اقدامات در کنار تمام جلساتی است که این سازمان در آن شرکت کرده و توضیحات لازم را به نهادها و سازمان های مختلف ارائه می دهد. شفاف سازی در اصل کلید واژه مهم همه این اقدامات برای جلب اطمینان جامعه ، نخبگان و منتقدان بوده است . میزان موفقیت این اقدامات و یا شیوه برخورد منتقدان با این رویکرد بحث دیگری است . متاسفانه به نظر می رسد فضاسازی و دو قطبی کاذبی که طی چند سال اخیر و بخصوص پس از سیلاب ۹۸ مدام بر آن به اشتباه تاکید شده است ، اجازه نداده است علیرغم همه اقدامات خوبی که صورت گرفته است توجه لازم به عمل نیاید .شاید نیاز باشد منتقدان به شکل شفاف تری توقع خود از پاسخگویی را مشخص نمایند . در حالی که پاسخ های مستدلل و با ادله علمی و کارشناسی کافی برای برخی سوالات داده شده است ، این پافشاری مدام و هجمه بر علیه سازمان آب و برق ناشی از چه امری می تواند باشد ؟!
اگر عمده سوالات مطرح شده را بر محور تالاب و کمبود آب برای کشتهای فصلی بدانیم . برای تمامی موارد مطرح شده پاسخ منطبق با داده های آماری و اطلاعات داده شده است . به شکل مختصرقابل بیان است که هم اکنون میزان آب ورودی به خوزستان توسط تمامی رودخانه ها بر اساس سند سازگاری با کم آبی که با هماهنگی کلیه ی سازمانها و زیر نظر استانداری تهیه شده ، معادل مصارف مختلف استان است. در نتیجه کاهش منابع ورودی بر اثر نوسانات اقلیمی موجب تنش آبی می گردد . میزان مصارف طی سال های گذشته بر اثر افزایش سطوح کشاورزی و نوع الگوی کشت افزایشی بوده و به اندازه ورودی و آب عبوری رودخانه ها گردیده ، در نتیجه تعادل شکننده ای را بوجود آورده است . افزایش مصارف و سطوح کشاورزی و کشت گیاهان پرمصرف ، ارتباطی به وزارت نیرو یا سازمان آب و برق خوزرستان ندارد که درباره آن پاسخگو باشد . در حالی که مدام هشدارهای لازم در خصوص این شیوه سیاست گذاری را بیان و بحران های فزآینده بی پاسخ آینده را گوشزد و پیش بینی کرده است . حال با کاهش بیش از ۲٫۶ میلیارد مترمکعب آب ورودی به خوزستان، مناطق مختلف دچار تنش و کمبود آب گردیده اند که بر مبنا و مفاهیم علم مدیریت منابع آب ، جیره بندی و اولویت بندی تخصیص ها اصولی ترین کاری است که باید انجام شود . در این مورد نیز سازمان آب و برق خوزستان با شرکت در جلسات استانی و در کنار سایر ذینفعان و مصرف کنندگان بر اساس جمعبندی نهایی، اقدامات لازم را که به اجرای آن مکلف می باشد در دستور کار خویش قرارداده است . در اینجا نیز می توان ملاحظه نمود که این سازمان ضمن رعایت قوانین و شفاف سازی های لازم تلاش کرده است به بهترین شکل ممکن مصوبات را اجرایی نماید .در خصوص تالاب ها بر اساس قانون وظیفه سازمان آب و برق فقط تامین حقابه های اعلامی سازمان محیط زیست است . بر حسب آمار ارائه شده نه تنها حقابه اعلامی رعایت گردیده که جهت مقابله با برداشتهای غیرمجاز و کشت گیاهانی که ممنوع اعلام شده ، با انعطاف پذیری و در جهت حل مشکلات، آب بیشتری را نیز رها نموده که وارد تالاب شده است . بازدید هوایی استانداری و بررسی آنها نشان داد که اکثر سطح تالاب هورالعظیم مرطوب و دارای آب می باشد . باید به خاطر داشت توزیع آب در تالاب و یا شرایط داخل آن و یا فعالیت های سازمان های دیگر ارتباطی با آب و برق خوزستان ندارد . حتی در بحث های مرتبط با کمبود آب شرب روستایی نیز که در حوزه فعالیت این سازمان نیست ، حسب مسئولیت های اجتماعی این سازمان بیشترین همکاری ها را به عمل آورده است . حال با تمام شواهد و اسناد مکفی و موجود درباره همه این موارد چرا همچنان ، در جراید و مجموعه مطبوعات استانی و گاه ملی ، اصرار بر عدم پذیرش وجود دارد ، باید احتمالا ریشه یابی دیگری نمود . اگرچه مطبوعات و رسانه های گروهی یکی از اهرمهای موثر بر پاسخگویی دولتها و سازمان ها و بیان کننده خواسته های مردم به شمار میروند، و این ابزار اجتماعی در یک نظام مردمی، امکان تبادل افکار و اطلاعات را فراهم میکند و دولت و مردم را در جریان مواضع و خواسته های یکدیگر قرار می دهد .لیکن گویی جریانی تحت پوشش دل سوزی های ظاهری و تکرار یک سری واژه های خوش نقش، به هر علت هدفشان ایجاد نارضایتی ، دلخوری جمعی و کاهش اعتماد و سرمایه های اجتماعی و تبادل اطلاعات ناقص است . به سرآغاز نوشته و مطلب پاسخگویی باز می گردیم . اگر پاسـخگویی را بــه پاســخگویی مــالی، پاســخگویی حرفــه ای کارکنــان سازمانهای دولتی، پاسخگویی قانونی و پاسخگویی عمـومی طبقه بندی نماییم، به نظر می آید آنچه مدام به آن تاکید می شود پاسخگویی عمـومی باشد کـه در برابـر شـهروندان خـارج از سازمان صورت میگیرد. برای مثال وزیر یا مدیری عالیرتبه در برابـر عامـه مـردم در خصـوص فعالیتهـای درون وزارت یا حیطه کاری خـود پاسـخ می دهد .همه شواهد گویای پاسخگویی سازمان آب و برق خوزستان به مردم شریف استان و کشاورزان است . این انصافی است که باید رعایت شود .