طراحی شهری نوشتاری از سعید مسعودی یکتا

طراحی شهری به سازمان دهی فضاهای مختلف شهری و روستایی گفته می شود. این نوع طراحی به ایجاد مکان های مختلف می پردازد و طراحی چشم اندازهای مختلف را در بر می گیرد. این شاخه از علم با رشته هایی نظیر معماری منظر، جامعه شناسی، برنامه ریزی شهری و … مرتبط است و فرهنگ و اقتصاد را نیز شامل می شود. طراحی شهری با رویکرد ساختارگرایی، فضاهای کالبدی را سازمان می بخشد و دامنه فعالیت آن نامحدود است. این طراحی معماری را با برنامه ریزی شهری مرتبط می کند و در واقع یک هنر جدید محسوب نمی شود. هنگامی که انسان از فضای خصوصی خود گامی فراتر نهاده و وارد فضای شهری می شود متوجه این طراحی در فضاهای مختلف می گردد. این نوع فعالیت بسیار انعطاف پذیر است و طرحی نیست که در زمانی شروع شده و پس از مدتی خاتمه یابد. طراحی شهری نوعی حرفه است که مدت زمان زیادی از بروز آن نمی گذرد. این طراحی که شاخه ای از شهرسازی محسوب می شود رویکردی چند جانبه دارد و سایر مشاغل موجود در اجتماع را در بر می گیرد. در واقع این هنر دستاورد حوزه کاری شغل های دیگر است و چیزی فراتر از فعالیت طراحان شهری را می طلبد.

با شکل گیری طراحی شهری طیف گسترده ای از فعالان مشاغل مختلف نظیر شهرسازان، طراحان منظر، معماران و … همکاری خود را با این صنف اعالم نمودند. وظیفه فعاالن این حوزه تغییر پروسه سازماندهی به محیط اطراف و فضاهای پیرامون شهری است. طراحان شهرسازی به فضاهای شهری وسعت دید بیشتری می بخشند و از خالقیت و ابتکارهای خود برای خلق محیط شهری استفاده می نمایند. حوزه فعالیت آنها از خیابان ها، میدان ها، پارک ها و … گرفته تا فضای کلی شهر و اطراف آن را در بر می گیرد. طراحان با بیان نظرات خود و عملی نمودن آنها نقش مهمی در احیای فضای شهری ایفا می کنند و شهروندان را با ابتکارات نوین خود آشنا می نمایند. این افراد پیرامون محیط مورد نظر را با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و فیزیکی آن مکان مورد تحقیق و بررسی قرار می دهند و سیاست گذاری های جدید را به سمت ساخت و ساز مناطق شهری سوق می دهند. در طراحی شهری تصاویر گرافیکی از فضاهای مختلف شهری تهیه می شود. این تصاویر هم طرح های کلی را در بر می گیرد و هم فناوری های نوین در طراحی با کامپیوتر را شامل می شود.

طراحان شهری به مردم کمک می کنند تا از حضور در فضاهای زیبای شهری لذت ببرند و شهری باطراحی ایده آل داشته باشند. این نوع طراحی قسمت مهمی از هویت شهروندان محسوب می شود و مفاهیمی نظیر این که آن ها چگونه فکر می کنند، چه امکاناتی در اختیار دارند و ایده های خالقانه کدام طراحان، شهر را به مکان مناسبی برای زندگی تبدیل کرده است را در بر می گیرد. وقتی تمام این نگرش ها در کنار هم نمود پیدا می کنند، نمای کل شهر فرهنگ و طرز تفکر شهروندان را به نمایش می گذارد. در واقع، ظاهر شهر و طراحی نماد نوع تفکر، امکانات موجود در سطح شهر و علایق شخصی است.

فرایندی است که به شکلدهی فیزیکی بافتهای مختلف شهری و روستایی منجر میشود و با رویکرد ساختارگرایی به ایجاد اماکن متعدد میپردازد و طراحی ساختمانها، فضاها و چشماندازها را در برمی گیرد و نهایتاً جریانی را به راه میاندازد که به عمران و آبادی شهری کمک میکند.

برخالف معماری که فقط بر روی ساختمانها به صورت انفرادی تمرکز میکند، طراحی شهری با مجموعه ساختمانها، زیرساخت، خیابانها، مناطق عمومی، محلهها و مناطق، و تمام شهر سر و کار  دارد، که هدف آن ساخت محیطی عادالنه، زیبا، کارا، و پایدار است.

منبع: کتاب جایگاه مدیریت عمران شهری در طراحی شهر نوین صفحه ۴۵

نویسنده:سعیدمسعودی یکتا